Het energiesysteem in Nederland verandert ingrijpend. Waar we vroeger op een paar centrale plekken energie haalden uit fossiele brandstoffen, maken we nu steeds meer gebruik van duurzame bronnen zoals zonne-energie en windenergie. Ook het verwarmen van huizen en gebouwen doen we met duurzame warmtebronnen zoals aquathermie, geothermie en restwarmte.
Om in de toekomst te kunnen blijven wonen, werken en onszelf verplaatsen moeten we energie besparen en de energie-infrastructuur uitbreiden met onder andere elektriciteitsstations en hoogspanningsmasten. Maar ook de duurzaam opgewekte energie opslaan en zo dicht mogelijk bij de bron gebruiken. Dat belast het stroomnet minder en bespaart daardoor ruimte, tijd en maatschappelijke kosten.
De nationale visie op het energiesysteem in 2050 is vastgelegd in het Nationaal Plan Energiesysteem en Programma Energie Hoofdstructuur. Dit geeft richting en duidelijkheid. Tegelijkertijd worstelen ondernemers en inwoners op veel plekken in het land met het volle stroomnet en zoeken naar wat wél kan. Er zijn veel intiatieven om ook lokaal de energievoorziening te regelen, zodat bedrijven toch nog kunnen uitbereiden of woonwijken met een slim energiesysteem het stroomnet minder belasten. We noemen dit het decentrale deel van het energiesysteem.
Wereld van B
Slimme oplossingen netcongestie
Sturing op grootschalige batterijopslag
Snelle antwoorden
Het Nationaal Plan Energiesysteem beschrijft hoe Nederland een energiesysteem ontwikkelt dat past bij een klimaatneutrale samenleving in 2050. Het Programma Energiehoofdstructuur (PEH) laat zien welke nieuwe nationale energie-infrastructuur nodig is richting 2050.
We gebruiken steeds meer duurzame energie: dat is goed nieuws. Alleen stijgt daardoor de vraag naar stroom sneller dan het elektriciteitsnet kan bijbenen: het net raakt vol. Dat noemen we netcongestie. Met slimme oplossingen kunnen we netcongestie verminderen.
Steeds meer duurzame energie zoals zonne- en windenergie, wordt dichtbij degenen die de energie gaan gebruiken opgewekt, gebruikt en opgeslagen. Het is daarom belangrijk dat de energie-, vervoer- en woningbouwsector elkaars taal leren spreken en onderzoeken hoe zij kunnen samenwerken.
Het energiesysteem omvat wind, zon en andere elektriciteit- en warmtebronnen die grootschalig kunnen worden ingezet. Maar ook opslag en infrastructuur zoals hoogspanningsmasten en elektriciteitsstations. Rijk en provincies kijken samen met gemeenten en regio's waar infrastructuur komt en wanneer.
Het energiesysteem van de toekomst vraagt om samenwerken om belangen goed af te wegen. Gezamenlijke toekomstvisies op gebieden zoals (provinciale) energievisies of Herijking van RES'en kunnen daarin helpen. We ondersteunen leren en ontwikkelen in de RES met ontwikkelgroepen, masterclasses en essays.
Het beschikken over betaalbare duurzame elektriciteit en warmte is een randvoorwaarde om te kunnen blijven ondernemen, wonen en reizen. De vraag ernaar neemt toe. Zonder netaansluiting kan een nieuw bedrijventerrein, een woonwijk of een school niet gebruikt worden. Maar ons elektriciteitsnet is op veel plekken op bepaalde momenten overvol. Er is dan niet genoeg ruimte om de duurzaam opgewekte stroom, via de bestaande kabels, naar de gebruikers te transporteren. ‘Netcongestie’ noemen we dat.
Er wordt met allerlei programma’s hard gewerkt aan het oplossen van netcongestie, op de korte en langere termijn.
Meer weten?
Ons energiesysteem verandert door de overgang van kolen en gas naar duurzame bronnen van energie. We bouwen dus aan het nieuwe energiesysteem. We gaan van A naar B. Je kunt de overgang van de wereld van vandaag (A) naar de wereld van morgen (B) alleen maken volgens de principes van de wereld van morgen, dus van B. Wat zijn de principes voor dat systeem? Wat betekent dat voor de keuzes van vandaag? We verkennen nieuwe modellen en regels die de oude kunnen aanvullen of vervangen. Sinds 2022 verzorgt NP RES voor bestuurders, ambtenaren en andere sleutelspelers de zogenaamde masterclasses over De wereld van B. Om dit gedachtengoed breder te delen, maakte NP RES een webcollege.
Lees meer
We moeten overschakelen naar een nieuw energiesysteem. Daarvoor maakt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE). Het plan is op 1 december 2023 door de ministerraad vastgesteld. Het beschrijft hoe Nederland een energiesysteem ontwikkelt dat past bij een klimaatneutrale samenleving. In het NPE staat een langetermijnvisie op het energiesysteem in 2050 en hoe daar te komen. Het plan wordt iedere 5 jaar aangepast op actuele ontwikkelingen. Zo kan rekening gehouden worden met maatschappelijke en bijvoorbeeld nieuwe technische ontwikkelingen. In het plan staat ook welke bijdrage de Rijksoverheid en andere overheden (gemeenten, provincies) moeten leveren. En wat dit betekent voor inwoners en ondernemers, zodat zij eigen keuzes kunnen maken.
Actueel Werkwijze Energiesysteem Leefomgeving Participatie Communicatie
Wij helpen je graag verder!
Deze website maakt gebruik van cookies. Lees meer over cookies in onze cookieverklaring.
Deze cookies verzamelen nooit persoonsgegevens en zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website.
Deze cookies verzamelen gegevens zodat we inzicht krijgen in het gebruik en deze website verder kunnen verbeteren.
Deze cookies zijn van aanbieders van externe content op deze website. Denk aan film, marketing- en/of tracking cookies.