Rijk, provincie en gemeenten maken allemaal omgevingsvisies. Dit is een integrale afweging van alle opgaven en belangen in de fysieke leefomgeving. Het Rijk doet dit op nationale schaalniveau, provincies voor het provinciale grondgebied, gemeenten doen het voor het gemeentelijke grondgebied. Waterschappen brengen hun beleidsdoelen in, in de omgevingsvisie van de provincies.
De visies zijn integraal omdat ze, naast behoud van de kwaliteiten van de fysieke leefomgeving, ingaan op voorgenomen ontwikkelingen. Voor de nieuwe ontwikkelingen geven de visies aan wat de onderlinge balans is. Denk hierbij aan balans tussen woningbouw, bedrijventerreinen en mobiliteit in het stedelijk gebied. En balans tussen natuur en landbouw in het buitengebied. Maar ook aan cultuurhistorisch erfgoed en waardevolle landschappen. Dus gebieden die juist ontzien moeten worden als het gaat om nieuwe ontwikkelingen. De energietransitie is dan één van de opgaven, naast alle andere opgaven zoals water en bodem sturend, en stikstof.
Energie is de behoefte aan elektriciteit, warmte en duurzame brandstoffen. En de hiervoor benodigde opwek met alle bijbehorende voorzieningen, zoals kabels, leidingen, stations en opslag. Daarnaast gaat het strategische keuzes en reserveringen voor bijvoorbeeld kerncentrales en waterstofverbindingen.
Het Rijk heeft in september 2021 een Nationale Omgevingsvisie (NOVI) opgesteld. Deze NOVI is het huidige beleid. Onder Rutte 4 is gewerkt aan een nieuwe nota ruimte. De voorloper daarvan is de contourennotitie die in oktober 2024 is uitgekomen.
De provincies leveren naar verwachting in 2024 het ruimtelijke arrangement op en ze geven schuurpunten aan waarop het Rijk keuzes moet maken. De keuzes worden in gemaakt in de nota ruimte. Ter ondersteuning is het Programma Mooi Nederland opgezet. Het programma werkt aan een gedeeld beeld van de toekomst van ons land en regelt nieuwe concepten voor de inrichting van gebieden.
Alle provincies hebben een POVI, een provinciale omgevingsvisie, opgesteld of werken aan een herziening hiervan. De provincies hebben vooral een rol als het gaat om de kwaliteit van de fysieke leefomgeving. Met name in het landelijk gebied hebben ze een taak in het afwegen van belangen op het gebied van landbouw, economische ontwikkeling en natuur en landschap. Nieuwe opgaven voor deze gebieden zijn o.a. de energietransitie en stikstof. Het gaat hierbij vaak om integreren. In de POVI is aangegeven in welke gebieden deze opgaven in combinatie moeten worden opgepakt. Daarbij geven ze ook aan waar nieuwe ontwikkelingen niet wenselijk zijn, zoals in natuurgebieden, gebieden van cultuurhistorische waarde en waardevolle landschappen.
Onderdelen van de POVI worden verwerkt in de provinciale regelgeving: de provinciale verordening. Zo hebben vrijwel alle provincies een voorkeursvolgorde zon opgenomen in de provinciale verordening.
Bij de herziening van de Omgevingsvisie moeten provincies nagaan of de afgesproken ambities voor opwek van duurzame energie hierin passen. Ook moeten ze aangeven waar ruimte is of kan worden gemaakt voor extra infrastructuur voor duurzame energie. Hierbij kijken ze niet alleen naar hoe nieuwe opwekkingseenheden kunnen worden aangesloten maar gaan ze in het kader van de netcongestie ook na hoe vraag en aanbod van duurzame energie het beste op elkaar kunnen worden afgestemd (keuzes voor de langere termijn).
Een omgevingsvisie is een dynamisch document dat kan worden aangepast op basis van nieuwe ontwikkelingen en opgaven zoals voor duurzame energie, opwek en infrastructuur. De omgevingsvisie zal straks ook aangepast worden op basis van de ruimtelijke vertaling van de nationale programma’s (‘de ruimtelijke puzzel’).
Elke gemeente moet een Gemeentelijke omgevingsvisie (GOVI) opstellen. Deze moet eind 2024 gereed zijn. Een omgevingsvisie beschrijft op hoofdlijnen de ontwikkelingen voor wonen, werken, groen, verkeer en het opwekken van duurzame energie. De GOVI gaat ook in op de kwaliteit van de leefomgeving, zoals luchtkwaliteit en de vele soorten planten en dieren. En hoe om te gaan met afval, energie, gebruik van auto/fiets, etc. Het gaat hierbij om hoofdlijnen en ontwikkelingen die verder uitgewerkt moeten worden in plannen en besluiten. Dit uitwerken kan in de vorm van omgevingsprogramma’s. In veel omgevingsvisies wordt onderscheid gemaakt tussen meer stedelijke gebieden of kernen en buitengebieden. Ook in de GOVI wordt de opgave voor de energietransitie bekeken in relatie tot de andere opgaven in deze gebieden. De regels die hieruit voortkomen, komen terecht in het omgevingsplan.
Veel nieuwe opgaven zijn op rijksniveau opgepakt in de vorm van een nationaal programma. Momenteel zijn er 26 nationale programma’s. Provincies hebben in december 2022 van de minister VRO het verzoek gekregen deze programma’s gebiedsgericht uit te werken. Bijvoorbeeld: de grote verstedelijkingsgebieden, NOVEX gebieden, gebieden met piekbelasters (stikstof), veenweidegebieden, de grote havenclusters (Rijnmond, Eemshaven-Delfzijl).
Deze gebieden zijn vaak gekozen op basis van een bepaalde opgave: industrieel cluster, woningbouw, stikstofuitstoot. Bij de uitwerking van deze opgaven speelt de energieopgave een belangrijke rol.
Deltaprogramma Nationaal Water Programma 2022-2027 Programma Noordzee 2022-2027 Programma Energiehoofdstructuur Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) Nationaal Programma Regionale Energie Strategie (NP RES) Nationaal Milieuprogramma (NMP) Nationaal Programma voor Industriële Clusters (PICLS) Ruimtelijke Strategie Datacenters Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019-2023 Erfgoed Deal Programma Verstedelijking en Wonen Programma Bodem en Ondergrond Programma Gezonde Leefomgeving Programma ONS Landschap Nationaal Programma Landelijk Gebied Programma Versterken Biodiversiteit Deltaprogramma Zoetwater Programma Natuur Realisatieplan Visie Landbouw, Natuur en Voedsel Nationaal Programma Landbouwbodems Programma Integraal Riviermanagement Programma Ruimte voor Biobased bouwen Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp 2021-2024
Actueel Werkwijze Energiesysteem Leefomgeving Participatie Communicatie
Wij helpen je graag verder!
Deze website maakt gebruik van cookies. Lees meer over cookies in onze cookieverklaring.
Deze cookies verzamelen nooit persoonsgegevens en zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website.
Deze cookies verzamelen gegevens zodat we inzicht krijgen in het gebruik en deze website verder kunnen verbeteren.
Deze cookies zijn van aanbieders van externe content op deze website. Denk aan film, marketing- en/of tracking cookies.