Rijk

De visie van het Rijk op de fysieke leefomgeving staat in de ontwerp NOVI. Deze ontwerp NOVI is in juni 2019 door het Kabinet gepresenteerd. Aan de hand van een toekomstperspectief op 2050 brengt de NOVI de lange-termijnvisie in beeld. Op nationale belangen wil het Rijk sturen en richting geven. Deze nationale belangen komen samen in 4 prioriteiten. Naast het vinden van ruimte voor klimaatverandering en energietransitie gaat het om duurzaam economisch groeipotentieel, sterke en vitale steden en toekomstbestendige ontwikkeling landelijk gebied. De visie bindt alleen het Rijk, maar in het licht van de nieuwe Omgevingswet wordt uitwerking gezien van deze opgaven en richtingen in POVI’s en GOVI’s.

In de fysieke leefomgeving moeten diverse belangen tegen elkaar worden afgewogen. Om richting te geven aan dit afwegingsproces zijn in de ontwerp-NOVI drie afwegingsprincipes opgenomen. Deze zijn van toepassing voor afwegingen tussen alle prioriteiten. De afwegingsprincipes uit het Klimaatakkoord zijn hier in lijn mee.

Afwegingsprincipes:

1. Combinaties van functies gaan voor enkelvoudige functies;
2. Kenmerken en identiteit van een gebied staan centraal;
3. Afwentelen (naar tijd en plaats) wordt voorkomen.

Daarnaast zijn er in de NOVI strategische keuzes gemaakt en richtinggevende uitspraken voor de RES geformuleerd. Richtingen die meegegeven zijn aan de RES zijn:

1. Voorkeur voor grootschalige clustering
2. Voorkeursvolgorde voor zon pv.
3. Energiebesparing, warmtenetten en ander gebruik van bestaande gasleidingen

Zie voor een nadere toelichting van de strategische keuzes en de richtinggevende uitspraken Verdieping 4. Voor zon pv zijn specifieke afspraken tussen het Rijk, IPO, VNG en maatschappelijke organisaties gemaakt (zie TK-brief 23 augustus 2019; kst-34682-29). Hier is een voorkeursvolgorde overeengekomen, die voorziet in het ontzien van landbouw- en natuurgronden en het stimuleren van zon op daken. Deze voorkeursvolgorde is opgenomen in de ontwerp-NOVI, die provincies en gemeenten kunnen benutten om af te wegen waar zon-PV het beste kan worden ingepast.

Nationale belangen

De ontwerp-NOVI bevat een overzicht van alle nationale belangen. Deze kunnen mogelijk interfereren met de opgave voor energietransitie. Vanuit de andere nationale belangen kunnen wettelijke beperkingen gelden voor gebieden. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn in relatie tot:

• Vliegvelden en vliegveiligheid
• Defensie en nationale veiligheid
• Werelderfgoed
• Waterveiligheid in relatie tot het gebruik van dijken
• Landbouw en natuur.

Als een regio in het RES-proces te maken krijgt met dergelijke nationale belangen is het raadzaam tijdig contact op te nemen met de betreffende Rijkspartner. De Rijkspartner zal dan in overleg gaan met die regio om te bezien of maatwerk mogelijk en/of wenselijk is.

Provincies en gemeenten

Veel provincies en gemeenten zijn bezig met het opstellen van een Omgevingsvisie. Deze kunnen als inspiratiekader dienen voor de RES’en. Het is goed om vanuit de RES’en vroegtijdig contact te zoeken met de collega’s die bezig zijn met Omgevingsvisie en daarbij ook aansluiting te zoeken met het proces van de Omge- vingsagenda. Zij hebben vaak ook goed zicht op andere opgaven en belangen in de regio. Ook gemeenten en provincies hebben vigerend ruimtelijk beleid wat mogelijk tot beperkingen leidt bij het formuleren van het RES-bod. Ook hier het advies tijdig in gesprek te gaan of maatwerk mogelijk en/of wenselijk is.