Als coördinator grootschalige opwek van elektriciteit is Rein Jonkhans vrijwel vanaf het begin bij de RES Twente betrokken. Hij merkte dat het voor bestuurders lastig is om in te schatten wat de gevolgen zijn van hun keuzes voor opwek via wind of zon. ‘Ik hoorde regelmatig wethouders zeggen dat ze wel zonnepanelen, maar geen windmolens in hun gemeente wilden. Dan kan ik wel roepen dat één windmolen evenveel energie opwekt als 20 voetbalvelden vol zonnepanelen, maar dat zegt veel minder dan wanneer je dat kunt laten zien.’

Universiteit Twente

Zo ontstond het idee een app te laten ontwikkelen waarmee bestuurders, door letterlijk met zon en wind te schuiven, direct het gevolg van hun keuzes kunnen zien. Rein zocht daarvoor contact met de Universiteit Twente. ‘We hadden vanuit de RES al contacten met hogeschool Saxion en met de universiteit. Daar konden we voor dit project dus mooi op voortbouwen.’ Tijn Stoffers en Thimo Willems, masterstudenten Industrial Design Engineering, vonden het interessant om naast hun studie iets extra’s te doen, waarbij ze hun opgedane kennis in de praktijk konden brengen. De Enschedese dependance van het Fraunhofer Project Center - dat hightech studenten koppelt aan bedrijven of overheden die op zoek zijn naar slimme oplossingen - bracht Tijn, Thimo en de RES bij elkaar.

Unieke app

Het was ineens een heel andere wereld, waar Tijn en Thimo in terechtkwamen, vertellen ze. Tijn: ‘De RES-regio was niet bekend bij ons, dus dat was allemaal nieuw.’ ‘We moesten er vooral aan wennen dat er telkens nieuwe vragen kwamen en dat de deadlines erg krap waren’, lacht Thimo. Ze pasten zich snel aan. Tijn: ‘We zijn in het begin een paar keer bij vergaderingen van de RES-regio aangesloten, waardoor duidelijk werd aan welke eisen de app die wij gingen bouwen, moest voldoen. Het ging er vooral om dat bestuurders via de app zelf de gevolgen van hun keuzes in de regio konden visualiseren, wat kan helpen om besluitvorming te verbeteren.’ Een eerste versie van de app testten Tijn en Thimo samen met wethouders in het Virtual Reality Lab van de universiteit. De belangrijkste wijziging die daaruit voortkwam, is dat de app er een extra ‘laag’ bij kreeg. Thimo: ‘Gemeenten wilden ook kunnen zien wat de consequenties waren van hun keuzes op lokaal niveau. Dat was voor ons best een uitdaging, maar het is ons gelukt om de app zo aan te passen dat je die nu zowel op regionaal als op gemeentelijk niveau kunt gebruiken. Dat is echt uniek aan deze app.’

Schuiven met wind en zon

De regio was enthousiast over de app, vertelt Rein. ‘Doordat ze zelf met windmolens of zonnepanelen schuiven, zien wethouders in één oogopslag wat dat voor gevolgen heeft. Wil je helemaal geen wind in je gemeente, dan moet je misschien wel een zonneweide in agrarisch gebied aanleggen. Dat knelt ook. Als je dat inzicht hebt, kun je betere afwegingen maken. Daarbij helpt zelf draaien aan de knoppen beter dan een lap tekst.’

Optimale energiemix

Afgelopen voorjaar kwam het verzoek van de netbeheerders of de app ook uitgebreid kon worden met inzicht in de maatschappelijke kosten van het energiesysteem. ‘Keuzes voor zon of wind hebben immers een verschillende uitwerking op het netwerk en dus ook op de daarmee gepaard gaande kosten’, zegt Rein. Thimo: ‘We kregen een paar maanden de tijd om de app zo uit te bouwen, dat die ook laat zien wat de consequenties zijn voor de kosten van de uitbreiding van het netwerk als je kiest voor wind of zon.’ Na een aantal aanpassingen, onder andere in overleg met netbeheerder Enexis, ging de nieuwe app in mei 2021 online, nu aangevuld met globaal inzicht in de gevolgen voor het net en in de maatschappelijke kosten.

Indicaties

Het project is voor alle partijen naar volle tevredenheid verlopen. Rein: ‘Er zit natuurlijk een zeker risico in als je studenten vraagt een product voor je te ontwikkelen. Maar ik kan het elke regio aanraden. Het heeft goed gewerkt. Als regio beschikken wij over een instrument dat inzicht geeft en besluitvorming verbetert. Overigens kunnen ook inwoners en andere belangstellenden de app gebruiken, hij staat op de site van de RES Twente. Waarbij je je wel moet realiseren dat de app alleen indicaties geeft en niet de doorberekening van netbeheerders vervangt.’

Startup

Tijn en Thimo zijn zo enthousiast over het project dat ze ermee verder gaan: ze zijn bezig een startup op te zetten. ‘We kijken nu wat de mogelijkheden daarvoor zijn’, zegt Tijn. ‘We hebben zelfs al een naam voor ons bedrijf: Appcentive. Heel leuk is dat we bij de oprichting van onze startup veel steun krijgen vanuit de RES Twente, onder andere via Rein. Dankzij de RES bouwen wij een netwerk op om onze app in de markt te zetten en verder te ontwikkelen.’ Rein Jonkhans ziet kansen voor de app. ‘Er zijn allerlei uitbreidingen mogelijk, bijvoorbeeld voor inzicht in de kosten van de aanleg van warmtenetten of voor het in kaart brengen van warmtebronnen. De app kan daarmee ook voor het Nationaal Programma RES interessant zijn.’ En wat als je als regio interesse hebt in de app? ‘Dan ben je van harte welkom bij ons’, benadrukken Tijn en Thimo.

Meer informatie

Website RES Twente

Appcentive.nl

Contact:

Tijn Stoffers, Universiteit Twente

Thimo Willems, Universiteit Twente

info@appcentive.nl

Rein Jonkhans, provincie Overijssel

rp.jonkhans@overijssel.nl