Ik sta aan de voet van de Panagia Kakaviotissa. Andere wandelaars kijken kritisch naar mijn voorbereidingen. Waar is je hoed, je bergschoenen? Heb je genoeg water mee? Ik ben oké, zeg ik, maar durf de fles water die in mijn handen wordt gedrukt niet te weigeren. Het pad slingert omhoog, stoffig en smal. Al op dit vroege tijdstip is de zon boven het eiland Limnos onverbiddelijk. Volgens de informatie doe ik er een half uurtje over. Ik begin te lopen.
De klim
Ik klim over wat rotsen, een beetje onvast op mijn benen. Het zweet staat al op mijn voorhoofd. Ik maak foto’s van de berggeiten. Je ziet ze nauwelijks, zover zijn de toppen. Na de eerste bochten kom ik andere wandelaars tegen. Ze dalen af, zonnehoeden scheef, glimlach op het gezicht, opgelucht. “Is het nog ver?” vraag ik, maar half hoopvol. “Nee joh,” zegt er één. “Je bent er bijna.” Een ander lacht. “Nog een kwartiertje, denk ik.” Moet ik ze geloven? Hun schouders zijn droog, de mijne nat. Maar hun vrolijkheid tilt me even op. Ik zet door.
Het pad stijgt, de rotsen schuren. Elke bocht belooft uitzicht, maar achter elke bocht wacht weer een volgend stuk pad. Ergens verderop verschijnt eindelijk iets wits tussen de rotsen. Is het het kerkje van Panagia Kakaviotissa of gewoon meer rotsen in de weerkaatsing van de zon? “Is dat het?” vraag ik aan de wandelaars op mijn pad. “Nog een klein stukje, je ziet het na de volgende bocht. Dat witte is een ladder. Een stukje omhoog en dan ben je er”. Dat helpt.
Boven aangekomen
Het blijkt letterlijk een ladder. Boven aangekomen gutst het zweet over mijn rug. Wat een apart kerkje in een rotsinham. Zonder dak. Het uitzicht is wijds en stil. De lucht trilt, maar de horizon ligt vast. Ik ga zitten. Rustig op adem komen. Binnen in het kerkje steek ik een kaars aan. Voor de weg die ik heb afgelegd. Voor wie nog komt. Nu ik hier sta, viel het eigenlijk mee. Het was niet ver, maar wel steil en rotsachtig. En ik zag een hele tijd het kerkje niet. Je moet blijven lopen, ook als je het eindpunt niet ziet.
De weg terug
Op de terugweg kom ik nieuwe wandelaars tegen. Ze stellen dezelfde vragen die ik daarnet stelde. “Is het nog ver?” “Nee hoor,” zeg ik. “Nog één steiler stuk, daarna wordt het makkelijker.” Ik hoor mezelf zeggen wat ik eerder hoorde. Maar nu klinkt het anders. Omdat ik het al heb doorstaan. Ik wéét hoe zwaar dat ene stuk is. Toch zeg ik het met een glimlach. Omdat ik weet dat ze het redden. Ze komen er wel en achteraf zal het meevallen.
Zo is het ook met de energietransitie. We zijn allemaal onderweg naar een doel, duurzamer, schoner, eerlijker, vul het maar in. Sommigen zijn al halverwege, anderen beginnen net. We vragen elkaar: “Is het nog ver?” En we antwoorden, zoals wandelaars dat doen: “Nee joh, nog even volhouden.” Onderweg delen we wat we leren.
De ene regio realiseert energieprojecten, de andere vindt manieren om bewoners eerder te betrekken. We horen van elkaar wat werkt, waar het zwaar is en waar het meevalt. Dat is het mooie van het netwerk van RES-regio's: iedereen klimt zijn eigen pad, maar we roepen elkaar toe wat helpt.
Nieuwe wandelaars
En net als bij zo’n bergtocht wisselen ook onderweg de wandelaars. Volgend jaar zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Sommige raadsleden die nu het pad goed kennen, zullen er straks niet meer zijn. Nieuwe gezichten nemen de rugzak over. Het is aan de huidige wandelaars om te vertellen hoe het pad loopt, waar de losse stenen liggen, waar het uitzicht het mooist is. Zodat de volgende groep niet bij elke bocht hoeft te gissen, maar met vertrouwen verder kan. De tocht gaat door, ook als de gezichten veranderen. Of je nu raadslid bent, beleidsmaker of bewoner, we lopen hetzelfde pad. Wat jij vandaag leert, helpt morgen iemand anders weer een bocht verder.
Dat de energietransitie geen sprint is, weten we allang. Het is een bergtocht met af en toe een zijpad omdat iemand dacht: “Dit is vast korter.” Soms is dat korter, soms niet. We herschikken de rugzak, delen een reep, lachen even en lopen verder. Boven is het uitzicht nog steeds prachtig.