Greetje Bos (wethouder Energie in Breda en voorzitter van de kop- en stuurgroep RES2030), René Idema (projectleider RES2030 West-Brabant) en Taco Kuijers (ontwerper van Generation Energy), spraken onder leiding van Jonneke Stans in een talkshow over de kansen en uitdagingen van de Regionale Energiestrategie.

‘De energietransitie is niet iets technisch, het is vooral een sociale transitie. Een inspirerend voorbeeld, waar ik een paar weken geleden was, is Samsø. Een eiland in Denemarken waar dankzij windenergie en andere hernieuwbare energiebronnen de grootste CO2-neutrale woongemeenschap op aarde woont. Dit kan alleen met lokaal eigenaarschap en grote betrokkenheid van iedereen. Daarom is een bijeenkomst als vandaag zo belangrijk. Hiermee leggen we de basis voor een duurzame toekomst voor West-Brabant.’ – Greetje Bos, voorzitter stuurgroep RES2030 West-Brabant.

‘De energietransitie is niet iets technisch, het is vooral een sociale transitie’ – Greetje Bos

‘Energietransitie is een opgave van ons allemaal. We hebben allemaal verschillende redenen om aan de energieopgave te werken. In de regio zien we meerdere gemeenschappen die hier al druk mee aan de slag zijn. Maar we zien ook dat sommige vragen groter zijn dan wat een individuele gemeente kan organiseren. Daarom werken we in West-Brabant het komende jaar samen met professionals, stakeholders en inwoners aan een evenwichtige energiestrategie.’ – René Idema, projectleider RES2030 West-Brabant.

‘We hebben allemaal verschillende redenen om ons met de energie-opgave te bemoeien’ – René Idema

‘Een energielandschap is niet iets nieuws, het is er altijd al geweest. Denk bijvoorbeeld aan de klassieke windmolens in het Hollandse polderlandschap. Toen was dat heel vernieuwend, maar nu is het cultureel erfgoed van Nederland. Dit neemt niet weg dat we heel goed moeten nadenken over hoe de lasten en lusten op lokaal niveau verdeeld worden.’ – Taco Kuijers, Generation Energy.

‘Hoe willen we ons landschap achter laten aan de volgende generatie?' – Taco Kuijers

Met elkaar om tafel
Aan 8 tafels werd met behulp van energiepotentie-kaarten van de regio, gewerkt aan kansen en uitdagingen van de Regionale Energiestrategie. In het eerste uur gingen we aan de slag met vragen over de ruimtelijke inpassing van duurzame energie-opwek en de warmtetransitie in de regio West-Brabant. Het tweede uur werd nagedacht over kansen en uitdagingen voor de niet-ruimtelijke thema’s, zoals sociale- en financiële participatie, kostenverdeling en koppelkansen.
 
Belangrijkste bevindingen
Van de acht tafels werden de belangrijkste aandachtspunten opgehaald en geclusterd op thema. Onderstaand een overzicht van veel gehoorde en terugkerende aandachtspunten:
 
Eerlijke en lokale verdeling van de lusten
Een belangrijk aandachtspunt is de verdeling van lasten en lusten. Deze moeten zo eerlijk mogelijk verdeeld worden binnen de regio. Dat betekent zoveel mogelijk lokaal eigenaarschap en het compenseren van inwoners die het meeste hinder van de transitie ondervinden. De opbrengsten van de transitie moeten zoveel mogelijk terugvloeien naar de lokale gemeenschap. 
 
Sociale- en financiële participatie
‘Betrek inwoners al vanaf het begin van het proces en laat hen meedenken over de manier waarop we de energietransitie in West-Brabant en in de eigen gemeenschap willen realiseren’ en ‘goed voorbeeld doet volgen’, zijn veelgehoorde aandachtspunten. Het inzetten van ambassadeurs of coaches en inzetten op bewustwording worden als middelen gezien om inwoners van West-Brabant met de energietransitie mee te krijgen. Daarnaast vinden deelnemers het belangrijk dat de energietransitie voor iedereen in West-Brabant betaalbaar en lonend is, dus ook voor de mensen met een “kleine beurs”.  

Flexibiliteit en innovatie
‘De RES moet een adaptieve en flexibele strategie worden’. Op deze manier is het mogelijk om in de loop van de tijd te kiezen voor verbeterde technieken en innovaties. Denk bijvoorbeeld aan een vergunning voor een windmolen van maximaal 20 jaar. Na deze periode moet je kijken of het nog steeds de beste oplossing is.
 
Koppelkansen
'De energietransitie is een middel om de samenleving waardevoller te maken’, is een belangrijke boodschap. Duurzame energieopwekking kan bijdragen om andere sociale, economische of natuuropgaven aan te pakken. Als voorbeeld wordt de toename van weidevogels onder windmolens genoemd, doordat de windmolens de jongen van weidevogels bescherming bieden tegen roofvogels. Ook binnen de energietransitie zijn slimme combinaties te maken, zoals zonneparken onder windmolens.

Best practices en betrek de jongeren
‘Leer van de goede voorbeelden’, aldus meerdere groepen. Projecten als Wind A16 laten zien dat het mogelijk is om een gedragen plan rondom duurzame energieopwekking te realiseren, waar inwoners en betrokken partijen achter staan. Tot slot wordt het betrekken van jongeren bij werkateliers genoemd als een belangrijk punt. Zij zijn de toekomst en zouden daarom actief meegenomen kunnen worden in werksessies waarin wij onze gezamenlijk toekomst op het gebied van energietransitie gaan bepalen. 

Tot slot
In totaal zijn er meer dan 100 aandachtspunten en ideeën opgehaald tijdens de bijeenkomst. Deze worden gebundeld en dienen als input voor de uitgangspunten van de Regionale Energiestrategie West-Brabant.  Op 27 juni vindt de volgende bijeenkomst plaats, dan gaan we onder andere aan de slag met de potentie van innovaties en verschillende ruimtelijke invalshoeken voor de energietransitie in West-Brabant.