‘Groningen opgeofferd als wingewest’. ‘Burger buitenspel in energietransitie’. Zomaar wat regionale krantenkoppen naar aanleiding van de concept-RES in Groningen. Hielke Westra, voorzitter van de Groningse Stuurgroep RES en wethouder in de gemeente Westerkwartier, vindt het jammer dat deze beeldvorming ontstaat. ‘Plat gezegd is het beeld dat wij een extreem hoog bod doordrukken, zonder dat de Groningers daar zelf ook maar iets over te zeggen hebben. Ik kom dat idee tegen in de regionale media en bij inwoners, maar ook in gemeenteraden, zoals bijvoorbeeld mijn eigen raad in Westerkwartier. Wij hebben daar in april onze ‘Visie Hernieuwbare Energie’ vastgesteld, waarin we tot 2030 ruimte geven om 0,35 TWh duurzaam te gaan opwekken. Dat is de bijdrage van onze gemeente aan de RES. Nu kwam recent de concept-RES in onze raad aan de orde en komen er ook reacties langs als ‘wat overkomt ons nu?’ Terwijl die concept-RES dus simpelweg de bijdragen van alle Groninger gemeenten bij elkaar optelt.’
Lokale communicatie
Als het beeld en de werkelijkheid niet met elkaar overeenstemmen, lijkt er iets fout te gaan in de communicatie. Hoe kijkt Hielke Westra daartegenaan? ‘Ik vind dat een enorm dilemma’, zegt hij. ‘De duurzame plannen van de twaalf gemeenten in Groningen lopen sterk uiteen. Van zeer ambitieus tot meer terughoudend. Om die reden, maar ook omdat de gemeente het dichtst bij de inwoners staat, hebben we er bewust voor gekozen dat gemeenten zélf met organisaties, bedrijven en inwoners communiceren over de RES. Dat doen wij dus minder centraal vanuit de Stuurgroep RES en de projectorganisatie. We communiceren over de feiten en het proces en bieden verder aan dat we gemeenten in hun communicatie kunnen ondersteunen als zij daar behoefte aan hebben. Was het beter geweest als we wél centraal over de RES hadden gecommuniceerd? Ik weet niet wat wijsheid is. Ik zou graag eens van gedachten wisselen met vergelijkbare RES-regio’s die gekozen hebben voor centrale regie in de communicatie. Ik weet niet of dat voor ons veel had uitgemaakt. Wij hebben in onze provincie – die samenvalt met de RES-regio – natuurlijk onze geschiedenis met het aardgas en met grootschalige via Rijksregelingen ‘opgedrongen’ windparken. Niet verwonderlijk dat veel Groningers denken: straks ervaren wij weer de lasten en delen we niet mee in de lusten. Maar het paradoxale is dat we het vanuit de RES nu juist heel anders voorstellen te doen: niet over de ruggen van de inwoners, maar samen met hen en met bedrijven en maatschappelijke organisaties. Bijvoorbeeld door het centraal stellen van 50% lokaal eigendom. We moeten dat echt goed over het voetlicht zien te krijgen.’
Webinar en Q&A
Hoe nu verder? ‘Vóór 1 oktober gaan de raden en Staten een besluit nemen over de concept-RES. De algemeen besturen van de waterschappen besluiten pas op de RES 1.0’, zegt Hielke. ‘Ik hoop dat alle partijen hiermee zullen instemmen. Daarom gaan we extra hard aan de slag om het verhaal van onze RES feitelijk en helder uit te leggen. We organiseren onder andere een webinar voor raadsleden, waarbij we ook de regionale pers uitnodigen. We gaan een nieuwsbrief maken voor volksvertegenwoordigers, en een Q&A, die we overal kunnen verspreiden, bijvoorbeeld via de websites van de Groninger gemeenten.’
Contact met andere regio’s
Wat is voor Hielke nu het belangrijkste leerpunt als het gaat om communicatie over de RES? ‘Verbind wat je lokaal doet zichtbaar aan de RES’, reageert hij. ‘Dat hebben wij tot nu toe onvoldoende gedaan. Wij hebben in Westerkwartier een online enquête gehouden over onze visie op hernieuwbare elektriciteit en we hebben inspraakavonden georganiseerd met betrokkenen, inwoners en energiecoöperaties. Die zijn goed bezocht en ontvangen. Maar daar is het woord ‘RES’ amper gevallen, terwijl de 0,35 TWh duurzame opwek onze bijdrage aan de RES is. Die link moet je veel directer zichtbaar maken. Dan maak je lokaal duidelijk dat je als regio samen de RES vormgeeft en dat dat niet iets is wat je van bovenaf opgelegd krijgt. En nogmaals: ik zou graag via het NP RES in contact komen met vergelijkbare regio’s die hun communicatie over de RES niet op lokaal niveau, maar centraal hebben aangepakt. Ik ben heel benieuwd naar hun ervaringen en naar goede voorbeelden. We kunnen daarin veel van elkaar leren.’
Contactpersoon:
Fotobijschrift: Hielke Westra (links), voorzitter van de Groningse Stuurgroep RES en wethouder in de gemeente Westerkwartier, hier in gesprek op Zonnepark Leek.