Sessie: De verstedelijkingsopgave en de warmtetransitie gaan hand in hand
Verstedelijkingsopgave Amsterdam
In de 30 gemeenten van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) moeten 175 duizend nieuwe woningen komen. Hoe krijg je daar stroom en warmte met de beperkte netcapaciteit? Maarten van Blijderveen van Duurzaam Energieperspectief legde de puzzel voor drie fictieve situaties: een naoorlogse woonwijk, een OV-knooppunt en een getransformeerd bedrijventerrein. Het is een complexe opgave, een aantal principes staat vast:
- Passief bouwen (kierdicht, optimaal geïsoleerd, interne warmtebronnen) is ruimtelijk zeer effectief.
- Wind, gasmotor of externe warmtebron zijn noodzakelijk om in de energiebehoefte te voorzien.
- De warmte- en mobiliteitstransitie moet onderdeel uitmaken van de woningbouwopgave.
- Niet alles kan in de wijk; het vraagt een welbewuste afweging welke warmte en elektriciteit in de wijk worden opgewekt, en wat erbuiten.
De MRA werkt op basis van het onderzoek aan een uitvoeringsagenda, vertelt Edwin Oskam van MRA. Daarin worden mensen van verschillende disciplines en organisaties samengebracht. De conclusies en dilemma’s worden besproken binnen de regio en tussen Rijk en regio. ‘Het vraagt nieuwe reflectie, je moet heel anders gaan ontwikkelen,’ zegt Oskam.
Stadshaven Nijkerk
De ontwikkeling van de Stadshaven in Nijkerk is van een andere ordegrootte, maar ook complex. Wethouder René Windhouwer vertelt over het plan voor een nieuwe hoogstedelijke wijk van 600 woningen, die toonaangevend is in duurzaamheid. Een toekomstbestendig energiesysteem wordt in de ontwikkeling meegenomen. ‘We gaan netbewust ontwikkelen samen met netbeheerders en ontwikkelaars.’ De gemeente onderzoekt de (rest)warmtebronnen, duurzame opwek en concepten om vraag, aanbod en opslag te combineren. Drie warmteconcepten worden uitgewerkt en vergeleken:
- Individuele lucht-/waterwarmtepomp (hoogbouw lucht/waterwarmtepomp op dak, laagbouw met buitenunit).
- Semi-collectief WKO en bodemlussen.
- Collectief WKO.
Het is een afweging tussen de drie concepten op basis van financiën, milieu-impact en netcongestie. De (semi)-collectieve oplossingen zijn duurzamer, en beter tegen netcongestie. Maar de kosten zijn aanzienlijk. ‘In de financiering zou je de baten van de toekomst naar voren moeten kunnen trekken,’ zegt Windhouwer. De gemeente Nijkerk is ook nog zoekend naar de rol die ze wil en kan nemen in de organisatie, de structurering en de aanbesteding van collectieve energieoplossingen als onderdeel van deze gebiedsopgave. ‘Wie gaat de kar trekken? Waar halen we capaciteit vandaan?’
Meerschaligheid
Thematrekker Gerrie Fenten van NP RES benoemt meerschaligheid van gebiedsontwikkelingen. Dat is niet alleen samenwerking tussen woningbouw en energie maar ook samenwerking tussen verschillende bestuurslagen. Arjen Zuijderduijn (NP RES) ziet dat de werelden van ruimtelijke ordening en energie steeds meer naar elkaar toegroeien. ‘Ook is woningbouw niet los te zien van het aardgasvrij maken van bestaande wijken. Dit zijn ook opgaven die elkaar kunnen versterken.’
Meer informatie
Presentatie
Link naar presentatie van deze sessie.