Sessie: Maar natuurlijk! De natuur als leidraad bij het bouwen van wind- en zonneparken

We staan voor een grote energietransitie-opgave maar ook voor uitdagingen op het gebied van biodiversiteit en ruimtegebruik. Deze opgaves hoeven elkaar niet in de weg te staan. Natuurinclusieve zon- en windparken zijn hier een mooi voorbeeld van. In natuurinclusieve parken worden duurzame opwek en natuur gecombineerd. Sanne de Boer van Collectief Natuurinclusief en Alex de Meijer van de Natuur en Milieufederaties (NMF) vertellen in de sessie hoe lokale overheden kunnen sturen op deze natuurinclusieve wind- en zonneparken.

Kwaliteitsimpuls

De afgelopen jaren is hard gewerkt aan impulsen voor natuurinclusieve projecten. Alex geeft een overzicht van stimulerende subsidies en trajecten:

• SDE++
  In 2024 is subsidiegeld beschikbaar voor natuurinclusieve maatregelen. In 2025 zijn natuurinclusieve maatregelen verplicht voor het ontvangen van de subsidie.
• EcoCertified Solar Label
  Het label biedt vanaf eind 2025 richtlijnen voor het bouwen en beheren van natuur in wind en zon projecten. Ook garandeert het label dat er meerwaarde voor biodiversiteit tot stand komt.
• NIEWHOL
  In het traject ‘NatuurInclusieve Energietransitie Wind en Hoogspanning Op Land’ maken partijen afspraken om negatieve effecten op vogels en vleermuizen te beperken. Er worden werkafspraken gemaakt over mitigerende maatregelen, onderzoek en monitoring, populatieversterking en governance en financiering. Op de website van NP RES staan de afspraken beschreven.
• Kwaliteitsbudget
  Vanaf 2025 krijgen RES-regio’s kwaliteitsbudget om natuurinclusieve projecten te realiseren.

Stappen natuurinclusief ontwerpen

Daarna doorloopt Alex het stappenplan voor een natuurinclusief ontwerp. Een aantal tips zijn:

• Zoek een locatie met lage natuurwaarde zodat er veel waarde kan worden toegevoegd
• Betrek ecologen en landschapsontwerpers in het proces
• Zorg voor actieve participatie van de omgeving

In de presentatie van de sessie staan alle stappen uitgebreid beschreven.

Succesverhalen uit de praktijk

Er zijn al veel mooie natuurinclusieve projecten gerealiseerd. Otto Hettinga, coördinator RES-regio U16, vertelt hoe in Apeldoorn de gemeente, een energiecoöperatie en een ontwikkelaar samen een natuurinclusief zonnepark ontwikkelden. In eerste instantie was de ontwikkelaar niet van plan om aandacht te besteden aan natuur en was er veel weerstand vanuit bewoners. Uiteindelijk zijn de partijen met elkaar om tafel gegaan. De belangen werden gedeeld en de partijen kwamen tot een compromis: een zonnepark mét ruimte voor natuur en recreatie. Dit voorbeeld laat zien dat natuurinclusiviteit ook kan bijdragen aan draagvlak.

Kees Verspui, manager Klimaat en Duurzaamheid gemeente Brummen, vertelt hoe in zijn gemeente zonneparken worden gerealiseerd na een selectieprocedure. “Via een maatschappelijke tender kregen alleen de beste projectvoorstellen groen licht om ontwikkeld te worden. We selecteerden op diverse criteria, waaronder natuur en landschap. Participatie van omwonenden was een voorwaarde, dit ging via een adviesraad per project. Toch was de selectie van projecten een grote uitdaging. “We hadden van tevoren geen duidelijke beleidsdoelen hadden geformuleerd. Ik geef dan ook mee als tip aan anderen: zorg dat je helder te beoordelen doelen formuleert zodat je de uitvragen goed kunt beoordelen.” 

Meer informatie

Heb je vragen over sturing op natuurinclusiviteit? Neem dan een kijkje op het Loket Energie en Natuur. Daar staat alle informatie en kun je ook vragen stellen. Meer informatie over het Collectief Natuurinclusief en de betrokken partijen vind je op www.collectiefnatuurinclusief.nl.

Presentatie

Link naar presentatie van deze sessie.