Leef naar je waarden, zei mijn geweten. Zo wisselde ik in het tuincentrum groene aanslagreiniger voor biologische Driehoekzeep. Nu gutst het zweet van mijn hoofd bij het schrobben van de tuintegels. Maar het ruikt heerlijk en het knapt op. Als het moeite kost, heb je na afloop het meeste schik. Zoals van m’n border met blauwe druifjes, sneeuwklokjes, anemonen en tulpen. Bloembollen zijn geneigd om na aankoop in hun verpakking op de plank te blijven liggen, maar deze keer heb ik ze liefdevol ingegraven op een regenachtige dag in oktober. En kijk ze nu eens shinen.
In de energietransitie zijn er de laatste tijd geregeld zulke lentemomenten. De uitspraak van de Raad van State over de bouw van de windparken in Delfzijl en de Karolinapolder bijvoorbeeld. Hoe zit het ook alweer? Na het Nevele-arrest kwamen de landelijke milieunormen voor windmolens op losse schroeven te staan omdat het proces niet goed was verlopen. Gemeenten en provincies kunnen wel zelf normen vaststellen. Dat deden de gemeenten Eemsdelta en Steenbergen voor windparken op het eigen grondgebied. De eigen normen hielden stand bij de hoogste bestuursrechter. Dat is een uitspraak met betekenis omdat de uitvoering op die plekken door kan gaan. Maar vooral omdat geoordeeld is dat de gemeenten zorgvuldig te werk gingen in de belangenafweging. In de Helpdesk Wind op Land – vorig jaar opgezet door VNG, IPO, de ministeries van EZK en IenW, RVO en NP RES - delen we kennis en inzichten van provincies, departementen en gemeenten als Eemsdelta en Steenbergen over alles wat komt kijken bij het realiseren van wind op land. Niet afwachten, maar samenwerken aan oplossingen, daar is de Helpdesk voor.
Natuurlijk wemelt het nog van de uitdagingen, maar er is onmiskenbaar veel in beweging. De provincies leverden in afstemming met de RES-regio’s, gemeenten en netbeheerders de 1.0-versies op van het pMIEK (meerjarenprogramma energie-infrastructuur). In het samenwerken op regionale schaal zit veel energie. Ik zag het op de eigen RES-dag van de energieregio Noord- en Midden-Limburg, een treffen van mensen van energiecorporaties, waterschappen, gemeenten, provincie, energiebedrijven, LTO en marktpartijen die allemaal bezig zijn in de uitvoering. Wat een positieve sfeer hing daar, het ging over kleine successen die samen massa en momentum maken. Ik kreeg er een klein Limburgs appelboompje als bedankje mee voor mijn stadstuin
Fijn was het ook om iedereen weer live te zien en te spreken op onze eigen RES-coördinatorendag. Derk Loorbach en Martijn van der Steen gaven een inspirerende aftrap, en ik word blij van de onderlinge gesprekken tussen de mensen uit de regio’s. Over de actuele onderwerpen waar we allemaal elke dag mee bezig zijn: energiehubs, omgaan met desinformatie, energie op rijksgronden en gebouwen, pMIEK en worstelingen uit de eigen dagelijkse praktijk. Je praat erover, deelt ervaringen, dilemma’s en kennis en zo krijgt alles een zetje. Met elkaar zijn we op weg naar het vergezicht van het net verschenen rapport ‘De weg naar ons energiesysteem in 2050’. Het is van een expertgroep onder voorzitterschap van Bernhard ter Haar. Het schetst een beeld van een land dat in 2050 rechtvaardig, groen en duurzaam is met oog voor lokale energiesystemen. Het gaat om opwek, energie-infra en andere techniek, maar meer nog om gezondheid, leefomgeving, veiligheid, en rechtvaardigheid. Juist het op waarde schatten van ieders bijdrage helpt ons daarmee verder.
Lange tijd zaten papieren vergezichten in het verdachte hoekje van luchtfietserij, maar een herwaardering lijkt gaande. De wervende kracht van een toekomstbeeld is groot; het biedt perspectief en houvast. Maar dat alleen is niet genoeg. De verandering komt tot bloei in de interacties tussen mensen. In lokale gemeenschappen waarin de ambitie of het idee concreet wordt en er iets tastbaars gebeurt. En juist dat zie ik in de energieregio’s: waar met het oog op 2030 alles wordt gedaan om het opwekken van duurzame energie op tijd rond te krijgen.
Op deze lentedag ploeter ik met m’n schop door oude wortels om m’n Limburgse appelboompje een plek te geven. Ik mijmer over de nazomer van 2050 als het twijgje uitgegroeid zal zijn tot een eerbiedwaardige boom met jaarringen en een overdaad aan sappige appels Nog maar een paar decennia voor m’n kleinkinderen op de ladder klimmen om appels te plukken. Om daarna samen appeltaart te bakken natuurlijk!
Kristel Lammers is directeur van NP RES