Blog Kristel Lammers: Spreeuwendans

16-07-2021 1389 keer bekeken

Kristel Lammers, directeur Nationaal Programma RES blikt terug. In haar blog van juli staat ze stil bij een belangrijke mijlpaal: de oplevering van de RES 1.0 op 1 juli. Wat heeft het ons gebracht? En ze blikt vooruit. Hoe trekken we verder?

Het is een spektakel zonder weerga. In de kuip van ons bootje in de haven van het Starteiland bij Sneek zit ik op de eerste rang. Een koel glaasje witte wijn onder handbereik. Uit alle windstreken komen kleine zwermen spreeuwen samen om te overnachten in het riet. Ze zoeken elkaar op en ze dansen in een wolk de prachtigste patronen.

Ik overdenk hoe de dag van 1 juli aanbrak. Achteloos, alsof het niet die mijlpaal was die aldoor in het verschiet had gelegen; de oplevering van RES 1.0. Wat heeft het ons gebracht? Hoe trekken we verder? In dertig regio’s zijn regionale en lokale netwerken ontstaan van betrokkenen die verantwoordelijkheid nemen en zich mede-eigenaar voelen van de energietransitie: bestuurders, volksvertegenwoordigers, inwoners, ondernemers en ambtenaren. Netwerken die ook onderling een netwerk vormen. Het contact, het kennisdelen en het uitwisselen van ervaringen krijgt steeds meer diepgang. Zorgen zijn er ook. Over de gezondheid, de kosten, het landschap. Er is een beweging ontstaan van mensen die het debat aangaan over onze toekomst.

Wanneer je in dertig regio’s tegelijk het gesprek start over iets dat zo diep ingrijpt in de leefomgeving, krijg je een kakofonie van geluid. Vóór- en tegenstemmen – en een enkele middenstem – roeren zich. Het geluid versterkt zichzelf omdat het overal vandaan komt; je beïnvloedt elkaar als je allemaal tegelijk zo’n dynamisch proces instapt.

Alle dertig regio’s hebben resultaat geleverd, al is er hier en daar een besluit over de zomer heen getild. Zoals in de zwerm spreeuwen raakt er soms een vogel achterop, maar die vliegt zo weer vooraan. De plek in de zwerm varieert, maar alle regio’s vliegen samen de volgende fase in. Daarin gaan de regio’s de ambities voor het opwekken van duurzame energie nauwkeuriger afstemmen met andere opgaven, zoals woningbouw en landbouw. Het zal nodig zijn om opgaven te koppelen en keuzes te maken die gemeenten en provincies vastleggen in het omgevingsbeleid. Als dit groen licht krijgt van de eigen volksvertegenwoordigers is er de basis om vergunningen te verlenen voor de energieprojecten.

De komende fase staat ook in het teken van het versterken van het elektriciteitsnet om het transport en de opslag van de opgewekte energie mogelijk te maken. Dit is van belang voor de energietransitie, maar ook voor de woningbouw en de industrie. Het aanpassen van het elektriciteitsnet vraagt programmeren en prioriteren: een collectieve taak van de netbeheerders, overheden en markt.
Misschien wel het belangrijkste is de permanente dialoog met inwoners. Wat betekent de klimaat- en energietransitie voor onze leefomgeving en het landschap? Dat wordt een intensief gesprek over de maatregelen van nu en die van de toekomst. Het vraagt moed en inzet van alle partijen die meedoen.

Op 1 juli 2023 leveren alle regio’s de RES 2.0 in. In de zwerm moeten we samenwerken. Rekening houden met hoe de eigen plannen effect hebben op een buurregio. Maar ook om bijvoorbeeld vakmensen aan ons te binden. Daar zijn er straks veel van nodig: technici, planologen, communicatiemensen. Onze reis heeft zijn eigen ritmiek, in de zwerm is niemand de baas en bepalen we samen de koers.  We letten op elkaar, staan in verbinding en we zwieren op dezelfde thermiek.

In het Sneekermeer ziet de ondergaande zon er intussen uit als een vlaflip met grenadinelimonade. Alle schakeringen geel, oranje, roze en rood weerschijnen in het water. De zwerm spreeuwen daalt in het riet. Het gesnater verstomt. De hypnotiserende dynamiek valt stil. Eventjes.

Ik wens iedereen een mooie zomer.

Kristel Lammers is directeur van het Nationaal Programma Regionale Energiestrategieën.

 

Cookie-instellingen