Bij de feestelijke opening van het park, vorig jaar, door Koning Willem Alexander waren ze in groten getale aanwezig: de leden van Zeeuwind en Deltawind, trots op ‘hun’ windpark. De twee energiecoöperaties, met samen bijna 5000 leden, sloegen in 2009 de handen ineen om een windpark te laten ontwikkelen op en rond de Krammersluizen, op de grens van Zuid-Holland en Zeeland. ‘De betrokkenheid bij het park is enorm’, zegt Tijmen Keesmaat. ‘Dat bleek ook toen de inwoners van de omliggende gemeenten konden intekenen op een obligatielening. We vonden het spannend of het zou lukken om de lening, met een totaalbedrag van 10 miljoen euro, te financieren. We hadden zes weken uitgetrokken voor de inschrijving, maar die was na 10 uur al overtekend. Daar krijg je toch een ongelooflijke kick van?’

Risicogeld

De leden van Zeeuwind en Deltawind investeerden samen 7,5 miljoen euro in het park. ‘Dat was risicogeld’, legt Tijmen uit. ‘Als het project mislukt was, waren ze hun geld kwijt geweest. Maar daarmee zijn ze nu wel voor 51% eigenaar van het windpark. Windturbinefabrikant Enercon bezit de andere 49% van de aandelen. De rest van het benodigde geld is, naast de obligatielening, bij de bank geleend. Daarmee hadden we de financiering rond.’ Vier grote bedrijven – DSM, Google, Nouryon en Philips – nemen de groene stroom, omgerekend voldoende voor 100 duizend huishoudens, rechtstreeks af van het park.

Actiegroep

Dat klinkt als een succesverhaal. Is het dat ook? ‘Als je naar het resultaat kijkt zeker’, beaamt Tijmen Keesmaat. ‘Maar het is echt niet vanzelf gegaan. Ik ben zelf vanaf 2013 bij het project betrokken en in de eerste jaren moesten we vooral weerstand overwinnen. Het feit dat dit een burgerinitiatief is, betekent niet dat iedereen er meteen voorstander van was. De leden van de coöperaties waren enthousiast, maar die wonen niet allemaal vlakbij het park. Veel omwonenden stonden niet te springen. In het nabijgelegen dorp Anna Jacobapolder was bijvoorbeeld een actiegroep Windmolens Nee opgericht.’

Vogels en vleermuizen

En er waren meer betrokkenen met ieder hun eigen belangen, vervolgt Keesmaat. ‘Rijkswaterstaat bijvoorbeeld, de eigenaar van de Krammersluizen. Voor hen staat uiteraard niet het windpark voorop, maar de veiligheid van de Deltawerken. Ook de omliggende gemeenten hadden uiteenlopende bedenkingen. En dan waren er nog de mosselkwekers, die voor hun veiligheid vreesden, en de natuur- en milieuorganisaties die zich zorgen maakten om bijvoorbeeld vogels en vleermuizen.’

Windfonds

Er is maar één oplossing om er dan toch uit te komen, is Tijmens ervaring. ‘Samen om de tafel gaan en vooral elkaars argumenten serieus nemen. Niet aan een vogelbeschermer vragen om hoeveel vogels het nou helemaal gaat. Of tegen Rijkswaterstaat zeggen dat de kans dat er iets fout gaat minimaal is. We hebben met alle betrokkenen stevige discussies gevoerd. Dan blijkt dat je elkaar best wat te bieden hebt. Zo hebben we het windpark op een natuurinclusieve manier aangelegd met detectiesystemen voor vogels en vleermuizen. Om inwoners uit de omgeving tegemoet te komen, hebben we een windfonds ingesteld dat maatschappelijke projecten mogelijk maakt. Direct omwonenden ontvangen uit dat fonds korting op hun energierekening. Het mooie is dat veel inwoners uit Anna Jacobapolder daarvan zonnepanelen op hun daken hebben geïnstalleerd. Zo komt een project ondanks weerstand van de grond, als je laat zien dat je je best doet om de soms ingrijpende impact te beperken.’

Stoere bestuurders

Windpark Krammer is intussen volop in bedrijf, vertelt Tijmen trots. ‘Het gaat goed, al moeten we nog wel wat dingen oplossen, bijvoorbeeld hoe we de luchtvaartverlichting kunnen uitzetten, omdat die in een groot gebied tot ergernis leidt. Maar in het algemeen zijn we tevreden en blijft de betrokkenheid van deelnemers en obligatiehouders groot.’ Wat raadt Tijmen andere gemeenten en regio’s aan als ze een dergelijk project samen met de omgeving van de grond willen krijgen? ‘Dan heb ik vooral een oproep aan bestuurders en wethouders’, zegt hij. ‘Als er een goed initiatief komt uit je lokale of regionale gemeenschap, omarm het dan, geloof erin en houd je rug recht, ook als er weerstand komt. Want die komt er geheid. Wees open en eerlijk, geef omwonenden de kans om mee te doen en laat zien dat je bezwaren serieus neemt. We hebben stoere bestuurders nodig, die de politieke moed hebben om de schouders onder de energietransitie te zetten. Dan krijg je mensen mee!’

Meer weten: https://www.windparkkrammer.nl/

Foto: Sky Pictures