Elke regio heeft onderzocht hoeveel hij kan bijdragen aan grootschalige duurzame energie op land. En met welke warmtebronnen wijken en gebouwen het beste duurzaam verwarmd kunnen worden. Hiervoor moesten afwegingen gemaakt worden. Hoeveel duurzame energie kan opgewekt worden? Welke warmtebronnen zijn beschikbaar? Is het energienet er klaar voor en is het haalbaar en betaalbaar? Passen de windmolens, zonnepanelen, elektriciteitsmasten, kabels en leidingen in de ruimte? Is er bestuurlijk draagvlak na het zorgvuldig afwegen van alle belangen?
Het gaat niet alleen om afwegingen in een regio zelf, maar ook tussen regio's en tussen rijk en regio's. Want in ons land is de ruimte beperkt en er zijn meer belangrijke opgaven, zoals woningbouw, waterbeheer en natuurontwikkeling.
In een RES-regio staan gemeenten, provincies, waterschap(pen) samen met netbeheerders, regionale maatschappelijke partners, netbeheerders en het bedrijfsleven aan de lat om een RES op te stellen en uit te voeren. Dit vraagt om een samenwerking tussen de overheden vanuit gelijkwaardigheid. Wanneer de regio daar behoefte aan heeft kan ook de rijksoverheid aanschuiven. Daar waar de rijksoverheid gronden en gebouwen beheert of waar zij vanuit beleid een toegevoegde waarde kan spelen, is zij één van de regionale stakeholders.
De keuzes die in de RES gemaakt worden, hebben in een latere fase een grote impact op de directe leefomgeving. Daarom is brede maatschappelijke samenwerking met inwoners, maatschappelijke organisaties, ondernemers en marktpartijen in de regio noodzakelijk om tot een goede RES te komen.
De RES-regio’s werken de komende jaren samen aan vijf ‘werksporen’. Deze werksporen ondersteunen het realiseren van de doelen voor 2030. Ze dragen bij aan meer grip op de uitvoering:
De RES 1.0 is vastgesteld door gemeenteraden, Provinciale Staten en algemeen besturen van de waterschappen. De RES 1.0 is geen eindpunt, maar een belangrijke bestuurlijke mijlpaal in een langjarig proces richting 2030. Doel is het tempo te behouden dat nodig is voor 2030 voor zowel netbeheerders als initiatiefnemers van projecten én de mogelijkheid te bieden voor iets meer ruimte voor het staartje van zorgvuldige belangenafweging en participatie.
Na het advies van een werkgroep over de vraag in hoeverre er op basis van nationale en/of Europese regelgeving een plicht is om een milieueffectrapportrapportage (mer) uit te voeren bij de RES, wordt er voortaan een onderscheid gemaakt tussen een RES Voortgangsdocument (elke 2 jaar en in elke regio) en een RES Herijking (regionaal maatwerk, geen vast ritme). Het RES Voortgangsdocument wordt vastgesteld door de colleges en voorgelegd aan de volksvertegenwoordigers op vergelijkbare wijze als bij andere beleidsonderwerpen. De RES Herijking wordt op advies van NP RES niet vastgesteld nadat het volksvertegenwoordigende orgaan er mee heeft ingestemd.
Op weg naar de RES 1.0 liepen meerdere regio’s tegen dezelfde knelpunten aan. In 2021 gingen vier onafhankelijke werkgroepen hiermee aan de slag. In het proces tot 2030 staat de uitvoering steeds meer centraal. Bekende knelpunten worden, daar waar dat kan, opgelost, maar er doemen ook nieuwe kansen en knelpunten op. NP RES zet zich actief in om over en weer signalen en ervaringen op te halen bij RES-regio’s en beleidsmakers. Dit leidt tot een dynamisch proces waarbij kansen, knelpunten en zorgen worden gedeeld tussen beleid en uitvoering op de verschillende (schaal)niveaus (Rijk, provincie, regio, gemeente). Het uitgangspunt hierbij is dat we samen verantwoordelijk zijn voor het benutten van de kansen en het oplossen van de knelpunten.
Een effectieve samenwerking tussen markt en overheid is essentieel om de regionale plannen te realiseren. Deze samenwerking kan verschillende vormen aannemen. Van informatie uitwisselen tot samenwerking bij een duurzaam initiatief. Twee elementen zijn hierbij van belang:
Meer info staat in de factsheet Samenwerking markt & overheid in de RES.
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de 30 regio’s samen in 2030 ten minste 35 TWh aan grootschalige duurzame elektriciteit op land opwekken. Lukt dat niet? Dan wordt in overleg met en vooral tussen de regio’s gekeken hoe het doel wél kan worden gerealiseerd en wat daarvoor nodig is.
Er zijn situaties denkbaar waarin alleen samenwerking niet of onvoldoende werkt. Daarvoor is een interventieproces uitgewerkt. Meer informatie staat in de factsheet ‘Wat als’ situaties.
Er zijn veel monitors: RWS-klimaatmonitor, EZK-monitor klimaatbeleid, RVO-monitor Wind en Zon op Land, de monitor van de RES’en van het Planbureau voor de Leefomgeving, monitors van regio’s of gemeenten zelf enz.
Het is van belang dat data vergelijkbaar en optelbaar zijn tussen en over regio’s heen. In het Begrippenkader RES zijn inmiddels afspraken gemaakt over definities, rekenregels, kengetallen en bronnen die de regio's hebben gebruikt om hun doelstellingen vast te stellen. Door het hanteren van gelijke uitgangspunten kunnen landelijke partijen, regio's onderling en partijen binnen regio's data makkelijker analyseren en inzichtelijk maken.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) evalueert de RES'en periodiek als onafhankelijke partij. Het PBL ontwikkelde een Monitor voor de RES. Dit is gedaan voor de concept-RES en de RES 1.0. De monitor in 2022 was een voortgangsanalyse van de RES 1.0, omdat er geen nieuwe RES plannen zijn ingeleverd. Het doel van de Monitor is om adviezen en oplossingsrichtingen mee te geven aan de regio’s voor elke volgende stap in het RES-proces.
Het Nationaal Programma geeft zelf ook regelmatig een stand van zaken van de RES'en in zogenaamde 'foto's'.
Deze website maakt gebruik van cookies. Lees meer over cookies in onze cookieverklaring.
Deze cookies verzamelen nooit persoonsgegevens en zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website.
Deze cookies verzamelen gegevens zodat we inzicht krijgen in het gebruik en deze website verder kunnen verbeteren.
Deze cookies zijn van aanbieders van externe content op deze website. Denk aan film, marketing- en/of tracking cookies.