Wie via de voorname entree landgoed de Olmenhorst oprijdt, ervaart een oase van groen en rust in hartje Randstad. Monumentale panden liggen verscholen tussen de biologische appel- en perenboomgaarden van het familiebedrijf. Architectenbureau FARO houdt hier al sinds 1997 kantoor in een voormalige aardappelschuur. Sinds vorig jaar parkeer je er je auto onder een landschappelijk aangelegde zonnecarport. Met de opgewekte stroom kun je onder andere je elektrische auto of fiets opladen. De zonnestroom voorziet volledig in de eigen energiebehoefte van het architectenbureau. Op zeer zonnige dagen gaat de piekstroom naar de overige gebruikers van het landgoed, zonder tussenkomst van het elektriciteitsnet.

Bedrijf energieneutraal maken

Dat klinkt als een win-winsituatie voor alle betrokkenen én voor het klimaat. ‘Zo is het’, lacht Coen Kampstra, architect en mede-eigenaar van het ontwerpbureau voor architectuur en stedenbouw. ‘Bij alles wat wij maken, staat duurzaamheid voorop. Daarom wilden we ook ons eigen bedrijf energieneutraal maken. We hebben, in overleg met de Olmenhorst, gekeken naar diverse mogelijkheden. Voor zon op de gebouwen hebben we niet de goede daken. Een zonneweide wilden we niet, want wij zijn geen voorstander van enkelvoudig gebruik van grond voor verduurzaming. Veel bezoekers komen, vanwege de ligging middenin de Haarlemmermeer, met de auto naar het landgoed. Zo kwamen we drie of vier jaar geleden op het idee om een van onze meest gebruikte parkeerplaatsen te overdekken met een zonnecarport.’

Betere businesscase door hoge energieprijzen

Zo gezegd, zo gedaan. Uiteraard was eerst een vergunning nodig voor de aanleg van de carport. ‘Als architecten kennen wij de weg naar de gemeente, dus dat vonden we niet ingewikkeld’, zegt Coen. ‘Het bestemmingsplan was geen belemmering en de gemeente Haarlemmermeer werkte mee. Vanwege de beschermde status van de gebouwen op het landgoed, moesten we nog wel langs de welstands- en de erfgoedcommissie. Ook zij zagen uiteindelijk geen bezwaren. Al met al duurde de hele voorbereiding, inclusief het vergunningstraject, ongeveer een jaar.’

Het architectenbureau heeft de carport zelf gefinancierd. Coen: ‘Destijds was alleen de SDE++-subsidieregeling beschikbaar voor dit soort projecten, maar daarvoor kwamen wij niet in aanmerking. We hadden daar een te grote stroomaansluiting voor, maar wat ook meespeelde was dat we al 75 jaar een eigen stroomhuisje hebben op de Olmenhorst. Het voordeel daarvan is nu overigens wel, dat wij met onze carport stroom leveren aan dat stroomhuisje, waarmee we de duurzaam opgewekte stroom direct op het eigen landgoed kwijt kunnen. Zo hebben we hier dus onze eigen ‘smart grid’. In het verleden waren wij alleen afnemer van stroom van het stroomhuisje, nu gebruikt de rest van het landgoed ook stroom van ons. Dat doen we tegen hetzelfde tarief, met een verschil voor de Olmenhorst, omdat zij het netwerk in stand houden. Dat was zowel voor ons als voor de overige gebruikers op de Olmenhorst een prima deal.’

Het zelf investeren in de zonnecarport was voor het architectenbureau geen probleem, aldus Coen. ‘We hadden berekend dat we, met de toenmalige energieprijzen, de carport in ongeveer vijftien jaar konden terugverdienen. Dat is natuurlijk geen geweldige businesscase, maar vanwege de levensduur van de panelen kon het wel uit. Intussen hebben de hoge energieprijzen voor ons gunstig uitgepakt. Bij de huidige prijzen verdienen we de carport al in zo’n vijf en een half jaar terug.’

Goed ingepast in het landschap en circulair

Voor de plek en het ontwerp van de zonnecarport stond natuurlijke inpassing in het landschap voorop. ‘Op een bijzondere locatie als de onze, zet je niet zomaar iets neer’, vindt Coen. ‘We hebben gezocht naar een plek waar de panelen een beetje verscholen liggen, maar toch niet veel schaduw krijgen. Daarnaast moest de carport wel enigszins zichtbaar zijn, omdat we hem ook als ‘showcase’ willen gebruiken. Hij ligt dus wel aan de hoofdroute van het landgoed, maar niet al te prominent.’

Voor het ontwerp is aangesloten bij de rustieke omgeving van de boomgaarden, legt Coen uit. ‘Zonnecarports hebben vaak een wat technische uitstraling. Dat misstaat op ons landgoed. Daarom liggen onze panelen op een constructie van robuust rond hout. Dat is wat duurder, maar het is veel mooier en sluit op een natuurlijke manier aan bij het landschap.’ Bovendien is de carport volledig circulair gemaakt. ‘Hij  kan helemaal uit elkaar gehaald worden, tot de fundering aan toe’, vertelt Coen. ‘En daarnaast slaat hout CO₂ op. Zo wekken de panelen op een klimaatneutrale manier duurzame energie op.’

Het is een kwestie van willen

De bouw verliep voorspoedig, met behulp van lokale ondernemers. In februari 2022 kon wethouder Jurgen Nobel van de gemeente Haarlemmermeer de zonnecarport officieel openen. De carport functioneert nu anderhalf jaar naar tevredenheid en dat smaakt naar meer. ‘De nieuwe generatie in het familiebedrijf van de Olmenhorst heeft plannen om het hele landgoed zelfvoorzienend te maken qua energie. Daarbij kijken we ook naar de mogelijkheden van nog een zonnecarport, of wellicht zonnepanelen in combinatie met fruitteelt.’

Coen raadt alle bedrijven met een eigen terrein aan om de mogelijkheden van een zonnecarport te onderzoeken. En vervolgens ook door te pakken. ‘Ik merk bij veel ondernemers interesse, maar nog te weinig bedrijven maken het concreet. Vaak kijken ze eerst tot de laatste cent hoe het zo goedkoop mogelijk kan. Terwijl je het met 10 of 15% meerkosten veel mooier kunt maken. Het is een kwestie van willen. Als onderneming met een gezonde bedrijfsvoering en een goede cashflow heb je al snel een businesscase, zeker bij de huidige energieprijzen. Je kunt de stroom zelf gebruiken, of, indien nodig en mogelijk, leveren aan een grootverbruiker in de buurt. Dan heb je ook geen problemen met aansluiting op het net.’

Gemeenten: stimuleer ondernemers

Coen adviseert tot slot gemeenten om ondernemers hierin te stimuleren. ‘Maak het bedrijven met een eigen terrein of parkeerplaats zo makkelijk mogelijk om een zonnecarport aan te leggen’, zegt hij. ‘Gelukkig zijn er steeds meer gemeenten die dit faciliteren. Het is belangrijk, we moeten immers vaart maken met de uitvoering van de RES.’ Hij benadrukt wel daarbij niet alleen te kijken naar snelheid. ‘Ik raad gemeenten aan om ook kaders te stellen voor de plek en het ontwerp van duurzame projecten. Maak duidelijk waar je in de gemeente wel of geen zonnepanelen wilt hebben. En stel eisen aan fatsoenlijke inpassing in het landschap en het ontwerp.’ Dat hoeft de voortgang van de energietransitie niet te belemmeren, is Coens ervaring. ‘En verduurzaming moet niet alleen snel, maar óók goed gebeuren, we moeten er over twintig jaar geen spijt van hebben!’

Meer informatie

Helpdesk Zonopwek

Zonnecarport de Olmenhorst

Contactpersoon:

Coen Kampstra, coen@faro.nl